Chronos, die de chronologische tijd voorstelt, en Kairos, die als onderbrekening van de kloktijd wordt gezien of als eeuwige of innerlijke tijd. ‘Tijd is geld’ is chronos. De ziel verdwijnt uit beeld wanneer de invulling van de tijd helemaal doorslaat naar de betekenis van chronos. Het geregeerd worden door de (klok)tijd en de buitenwereld is een belangrijk thema van deze tijd, zeker voor de jongeren met hun overvolle, overgeprikkelde levens die beheerst worden door de sociale media. Er is een snelheid van leven, die raast over de oppervlakte maar waar is de rust, de tijd voor bezinning, reflectie; de tijd van de binnenkant.
Kairos is de tijd waarin we alles met hart en ziel doen, het is de tijd waarin de ziel gevoed wordt. Tijd waarin we ons ontspannen, loskomen van spanning, stress en ons bewust worden van de patronen waarin we leven. Momenten van nieuw inzicht, waarin we tot een andere verhouding komen tot onszelf en onze omgeving. Zo kunnen we komen tot hernieuwde inspiratie en creativiteit

 

Verlies van de ziel

 

De menselijke ziel heeft meer nodig dan de bevrediging van basisbehoeften zoals fysieke overleving, voedsel, onderdak, veiligheid en sociale relaties. In onze huidige samenleving worden deze behoeften opgedreven tot mateloze consumptie. Ondanks deze materiele overvloed en de overmaat aan impulsen op zintuigelijk gebied ontbreekt er voor veel mensen iets schrijft Mia Leijssen. 

Hoe zit het met de immateriële waarden, onze ‘zijnswaarden’ zoals schoonheid, waarheid, goedheid en liefde. Het zijn de waarden van de spirituele dimensie, de waarden waar we door gedreven worden, die zin geven aan ons bestaan. 

Zou je kunnen zeggen dat de voornaamste kwaal van deze tijd, die deel uitmaakt van al onze problemen en die ons individueel en maatschappelijk treft, ‘verlies van de ziel’ is? Als de ziel wordt verwaarloosd uit zich dit in symptomen van depressie, angst, rusteloosheid, verslavingen, eetstoornissen, gewelddadigheid en het verlies van betekenis. Mensen richten zich ook steeds meer tot de psychotherapeut met grote levensvragen. Vragen over zin en betekenis, een spirituele zoektocht.

Het psychisch lijden of de symptomen zouden niet bestreden moeten worden in een verlangen naar een probleemloos en volmaakt leven;  we kunnen ze beter opvatten als niet vervulde behoeften van de ziel. Op deze wijze leiden symptomen ons naar een dieper niveau van ons mens zijn, waar ruimte is voor het levensverhaal en voor de verbeelding. Het brengt ons naar dat wat wezenlijk is in het leven en hoe we daarvan afgedwaald zijn, wat ons bezield heeft en wat ons weer kan inspireren om voor te leven.   

 

Therapie en de therapeut

 

Het woord therapie komt van therapeia, een oud-Grieks woord. Over het algemeen wordt het vertaald als behandeling of geneeswijze. Een ruimere betekenis is: het geven van zorg en aandacht aan een ander door te pogen naast of met die ander te staan als hij of zij in de wereld is en zijn leven leeft. (Evans, in: Dialogue with RD Laing, Praeger, New York, 1981). 

Therapie betekent ook verpleging, zorg voor de ziel. En het begrip heeft een religieuze ondertoon. In de geschriften van Plato zegt Socrates dat de betekenis van het woord ‘therapie’ is: diensten bewijzen aan de Goden. Een therapeut, zegt Socrates, is een sacristein, iemand die zorg draagt voor de praktische kanten van de religieuze verering. Therapie gaat niet over genezing maar een voortdurende zorg die zich richt op het mysterie van de mens.